Geschiedenis van het Vogtland
Voor de geschiedenis van het Vogtland moeten we ver terug gaan. Vogtland is een geografisch gebied en was slechts voor korte tijd een politiek begrip. Het maakte deel uit van het middeleeuwse Deutsche Reich. De heren (later “Vogt” genoemd) van de plaatsen Weida, Plauen en Gera konden zich ontwikkelen tot onafhankelijk heerser. Overblijfselen van burchten (Schloss Voigtsberg, Osterburg in Weida, Schloss Netzschkau, Ruine Stein in Pirk, Wasserschloss in Rodewisch enz.) geven nog een indruk van de rijkdom van de Voogden en hun vesting achtige constructies getuigen tevens van de onderlinge machtsstrijd tussen de Voogden in de Middeleeuwen.
Oorsprong van de naam
In de geschiedenisboeken wordt de oorsprong van de naam “Vogtland” herleid naar het begin van de 13e eeuw, toen keizer Friedrich I een “Landesherrenvogt” inzette om dit gebied te controleren: een stukje land beheerst door een “Vogt”, dus. Uit een oorkonde uit 1122 wordt duidelijk dat sinds toen Sachsen (en het Vogtland) onder Duitse heerschappij viel. Overigens, de eerste schriftelijke vermelding van Plauen is terug te vinden in de inwijdingsoorkonde van de grote Johanneskerk, ook in het jaar 1122, maar het kan hier ook gaan om dezelfde oorkonde als hiervoor besproken. Ruim honderd jaar later kreeg het plaatsje de titel van een stad.
Immigratie
Rond het begin van de 13e eeuw werden in dit gebied op grote schaal bossen gekapt en dorpen aangelegd vanwege toenemende immigratie. Dit is tot op heden nog terug te zien in de ligging van kleinere dorpen (genoemd Waldhufendorf, zoals de dorpen Landwüst en Schreiersgrün). De bouwkavels liggen op één lijn naast elkaar aan beide zijden langs de hoofdweg, met hun tuinen in vorm van langwerpige vierhoeken naar de buitengrens van het dorpje toe. De immigranten kwamen uit verschillende omgevingen vandaan, hetgeen tevens uit de dorpsnamen af te lezen is. Veel plaatsjes eindigen op “-grün” (waar de immigranten uit het westen zich vestigden), terwijl plaatsjes met “-reuth” in hun naam voornamelijk gesticht werden door immigranten uit het Zuiden van Duitsland.
Sinds de tweede helft van de 16e eeuw horen delen van het Vogtland tot de huidige bondslanden Thüringen en Beieren, tot Böhmen (een provincie in Tschechie) en het grootste gedeelte hoort bij het bondsland Sachsen. Daar kreeg het gebied later als “Vogtlandkreis” (een grote gemeente) weer een politieke dimensie.
Productie van Muziekinstrumenten en Kant
De productie van muziekinstrumenten bleef sinds halverwege de 17e eeuw een bijzonderheid die beperkt bleef tot het “Obere Vogtland” (vooral Klingenthal en Markneukirchen). Oorspronkelijk waren het ambachtsmannen uit Bohemen die om geloofsredenen in dit gebied bij elkaar kwamen om te werken en hier gingen wonen. De naamsbekendheid groeide, vooral door de bouw van hoogwaardige violen, accordeons en blaasinstrumenten, uit tot een internationaal succes die tot in onze tijd voortduurt, al is het op een kleinschaliger niveau dan in het verleden.
Plauener Spitzen
Tijdens de industrialisering werd in Plauen naam gemaakt met kant en borduursel (spitzen) en de stad kwam mede daardoor tot grote bloei. Als wereldwijd exporteur breidde deze branche zich uit over het hele Vogtland. De klassieke meergezinshuizen in de steden waar de vele werknemers woonden, maar ook de grote fabrieksgebouwen en herenhuizen uit de 19e eeuw getuigen van de bedrijvigheid van deze periode.
De twee wereldoorlogen maakten echter een abrupt einde aan de periode van groei en bloei. Met name de tweede wereldoorlog liet de regio, en in het bijzonder Plauen, in puin en as achter. Meer dan 70% van de stad was verwoest en tot op de dag van vandaag worden bij graafwerkzaamheden nog regelmatig bommen uit deze verschrikkelijke periode gevonden. In de jaren 50 van de 20ste eeuw leefde de industrie in Plauen en de regio langzaam weer op, met textiel, metaalbouw en printtechniek als leidende branches.
De val van de muur – Die Wende
De roerige herfst van 1989 bracht veel verandering in het openbare leven. De wekelijkse betogingen voor vrijheid en politieke veranderingen begonnen op 7 Oktober in Plauen en een aantal kleinere steden. Nog in de nacht van de opening van “de muur” op 9 November maakten de Vogtlanders snel gebruik van hun geografische ligging vlakbij de grens naar Beieren (wat bij West-Duitsland hoorde) en staken al gauw de tot dan streng bewaakte grens over.
In de weken na deze historische gebeurtenis werd besloten dat iedere bewoner van Oost-Duitsland 3x 100 Duitse Marken “welkom-geld” in het gemeentehuis mocht komen ophalen als hij naar een West-Duits plaatsje kwam. De rijen van wachtende mensen in de overheidsgebouwen waren legendarisch. Zoals in veel West-Duitse steden, leidde deze vriendelijke geste ook in het gebied van Hof (een stad in Beieren) tot een enorme economische groei, want het overgrote deel van de bewoners van het Vogtland kwamen naar de plaatsen dicht achter de voormalige grens en gaven maar al te graag hun geld uit in de daar gevestigde winkels. Toen was er een bijzondere sfeer van vreugde, gezamenlijkheidsgevoel en opluchting en al snel gingen vooral jonge mensen van het ene deel naar het andere verhuizen: de kansen op een betere en snellere carrière was er zowel voor jonge Vogtlanders in Beieren als ook voor jonge West-Duitsers bij hun oostelijke buren.
Het heden
Deze ontwikkeling zette door in de jaren 90, maar de verhoudingen veranderden geleidelijk aan: steeds meer jonge mannen en vrouwen uit het Vogtland vonden banen en/of levenspartners in West-Duitsland en verlieten hun “heimat”. Dat had gevolgen voor de bevolkingsontwikkeling: minder kinderen, minder consumptie enz. Door politieke maatregelen, maar waarschijnlijk ook door een veranderd denken, is deze trend in het nieuwe millennium omgeslagen en het aantal geboortes in het Vogtland weer gestegen al hebben die nog niet geleid tot een groei van de totale bevolking. De groei van middelgrote, vaak regionale, ondernemingen en de uitbreiding van het toerisme hebben in de afgelopen 15 jaar wel voor werkgelegenheid gezorgd. Ook de groei in de handel en horeca en de flinke geld injecties uit West-Duitsland hebben er aan bijgedragen dat het gebied en infrastructuur zijn gemoderniseerd en veel dorpen en steden zijn gerestaureerd. Mede hierdoor, en door het aantrekkelijke klimaat is het Vogtland op de kaart gezet als een aantrekkelijke en betaalbare bestemming voor toeristen.